Phiên dịch

Phiên dịch viên là cầu nối giúp những người nói các thứ tiếng khác nhau có thể giao tiếp thông suốt. và nếu quan niệm một giao tiếp được coi là thành công khi các bên giao tiếp hiểu được nội dung giao tiếp, cảm nhận được quan điểm, thái độ của người cùng giao tiếp để có các ứng xử, giao tiếp quyết định tiếp theo một cách phù hợp thì công việc của phiên dịch viên không chỉ đơn thuần là dịch nghĩa hay chuyển ngữ, mà còn cần thể hiện được/ thể hiện tốt sắc thái của các đối tượng giao tiếp trong khoảng thời gian ngắn nhất.

Dịch đuổi. Là hình thức phiên dịch thông thường nhất trong loại hình Phiên dịch. Trong quá trình dịch đuổi,  phiên dịch viên sẽ phải dịch ngay sau khi người nói kết thúc. Trong hình thức phiên dịch này, người phiên dịch có thể bàn bạc - thống nhất với người nói để có thể tạm dừng người nói hoặc yêu cầu họ lặp lại, làm rõ nghĩa hoặc giải nghĩa để đảm bảo độ chính xác khi dịch lại

Dịch song song. Trong quá trình dịch song song, người phiên dịch sẽ dịch cùng lúc khi người phát biểu nói (diễn ra song song - simultaneously).

Phiên dịch cabin hay phiên dịch song song (simultaneous interpretation) có khả năng nghe một thông điệp bằng một ngôn ngữ trong khi chuyển tải những thông tin đó sang ngôn ngữ khác cùng lúc. Sở dĩ gọi là phiên dịch cabin là vì người dịch đeo headphone, ngồi trong cabin để nghe diễn giả đang nói và sử dụng micro để dịch nội dung mình nghe được cùng lúc với diễn giả đó. Cách dịch này đảm bảo tốc độ buổi làm việc, cuộc họp, hay hội thảo, sẽ diễn ra đúng theo khung thời gian của nó.

Dịch “cabin” được coi là khó nhất trong các loại hình phiên dịch vì người dịch phải nói song song với diễn giả, người ta nói đến đâu thì phiên dịch viên cũng phải dịch đến đó. Người dịch cabin luôn trong tâm trạng căng thẳng cao độ, vì vừa nghe vừa nói lại nội dung chính xác bằng một thứ tiếng đã khó, vừa nghe vừa dịch lại bằng một ngôn ngữ khác lại càng khó khăn hơn.

Trong nhiều trường hợp, sử dụng phiên dịch cabin là điểm mấu chốt cho sự thành công của một sự kiện, vì một trong những mục tiêu chính là truyền đạt thông tin chính xác và hiệu quả.

Dịch tiếp sức (Relay Interpretation). Nếu trong một hội nghị có tới ba hoặc nhiều hơn ngôn ngữ được sử dụng, ban tổ chức phải chuẩn bị thiết bị và phiên dịch để sao cho mọi đại biểu đều có thể nghe hoặc nói bằng ngôn ngữ mình muốn. Ví dụ trong hội nghị có đại biểu của Lào, Việt Nam, Trung Quốc, Hoa Kỳ dự. Ban tổ chức sẽ phải chuẩn bị 3 cabin dịch là Anh – Lào, Anh-Việt, Anh-Trung. Khi đại biểu nói tiếng Anh, tất cả 3 phiên dịch đồng thời dịch sang các tiếng Lào, Trung và Việt cho đại biểu các nước này nghe. Tuy nhiên, khi một đại biểu của Trung Quốc lên phát biểu thì lúc này cần phải tiến hành dịch tiếp sức (relay), cụ thể là:

Phiên dịch ở cabin tiếng Trung sẽ dịch lời nói của diễn giả sang tiếng Anh. Lúc này các phiên dịch ở cabin Anh-Lào, Anh-Việt sẽ phải nghe tiếng Anh của phiên dịch từ cabin tiếng Trung và chuyển dịch sang tiếng Lào và tiếng Việt. Còn đại biểu Hoa Kỳ thì nghe trực tiếp tiếng Anh từ phiên dịch cabin Trung-Anh.

Công việc tưởng chừng như đơn giản, nhưng thực tế cho thấy nếu không cẩn thận nội dung dịch sẽ bị tam sao thất bản.

Dịch thầm. Có những lúc vì vấn đề xã giao, bí mật hay tác chiến nào đó trong giao tiếp (tuỳ từng hoàn cảnh) nào đó hình thức dịch thầm phải được áp dụng và cho dù là dịch song song hay dịch đuổi, hình thức phiên dịch này yêu cầu có sự tập trung cao độ. Phiên dịch viên sẽ phải nghe một cách rất cẩn thận và dịch bằng cách thì thầm vào tai khách hàng (client). Sự khó khăn của quá trình phiên dịch này nằm ở chỗ thông thường rất nhiều người dịch thầm cùng thực hiện công việc dịch ở cùng một thời điểm với nhiều loại ngôn ngữ khác nhau (ở hiẹn trường). Phiên dịch sẽ chỉ có thể thông/phiên dịch cho một người hoặc 2, 3 người nghe.

Ngoài các loại hình phiên dịch nêu trên, phiên dịch còn có thể được chia ra thành nhiều loại khác nữa dựa vào các bối cảnh và yêu cầu riêng của công việc như: dịch đàm phán thương mại, phiên dịch qua điện thoại, phỏng vấn, phiên dịch đi thực tế, v.v…